Close reading: je hoeft het wiel niet zelf uit te vinden
Een vrij nieuwe term in begrijpend lezen-land is ‘close reading’. De term komt uit de literaire wereld en betekent ‘nauwgezet lezen’. We woonden een conferentie bij over close reading in het basisonderwijs.
Close reading in de praktijk
Volgens Amerikaans onderzoek (D. Fisher en N. Frey) leidt de aanpak van close reading op basisscholen tot goede resultaten op het gebied van begrijpend lezen. In ons land is deze vorm van tekstaanpak opgepakt door onderwijsadviesbureau Expertis, die het principe van close reading heeft omgezet naar de Nederlandse praktijk. Hun werkwijze is als volgt:
- Kies een tekst die complex genoeg is voor de lezers;
- Lees de tekst op minimaal drie lesmomenten;
- Stel tekstgerichte vragen die gericht zijn op het begrijpen van de tekst;
- Discussieer over de tekst (zowel leerkracht – leerlingen als leerlingen onderling);
- Verwacht van leerlingen dat ze moeite doen om iets te leren van de tekst.
Veel herkenning, maar ook verbazing
De workshops leidden tot herkenning, maar vooral ook verbazing. Zo leek het of er werd voorgelezen uit onze eigen handleiding; close reading doet Beter BijLeren immers ook…Verbazing was er bij de inhoud van sommige workshops. Zo stelde een workshopleider de leerkrachten voor om voor begrijpend lezen ‘gewoon’ zelf teksten te zoeken en daarbij vragen te bedenken. Natuurlijk moesten dat rijke en uitdagende teksten zijn, waarbij veel vragen te bedenken zijn en volop geïnterpreteerd kan worden. Het lijkt een haast onmogelijke opgave voor een leerkracht om naast de vele taken die hij al heeft ook nog eens zijn eigen begrijpend lezen lessen in elkaar te knutselen. Als auteurs van de methode Beter BijLeren weten wij als geen ander dat het zoeken of schrijven van een goede tekst de meeste tijd kost; zelfs meer dan het bedenken van de opgaven. Terecht vroegen meerdere workshopdeelnemers dan ook of de teksten na de cursus niet direct door de adviseurs meegeleverd konden worden en liefst wekelijks konden worden aangevuld!
Een techniek bij een tweede workshop ging over het gebruiken van symbolen bij het lezen. Een ? bij een zin die je niet begrijpt, een * bij een belangrijke zin, een ! bij een interessante zin, een oogje bij een ‘ik heb er een beeld bij’ zin etc. Een lijst van zo’n tien symbolen, zodat de deelnemers door de bomen het bos niet meer zagen. Bij elke zin die je las, moest je in de lijst zoeken welk symbool erbij paste. Resultaat: na het lezen had je geen idee meer waar de tekst over ging, zo druk was je met de symbolen. Het hulpmiddel was verworden tot doel.
Voor close reading hoef je echt niet zelf het wiel uit te vinden
Hoewel het goed is dat er aandachtig gezocht wordt naar nieuwe manieren om begrijpend lezen beter te onderwijzen, verlieten de meeste deelnemers de workshop met een knoop in de buik: waar haal ik de tijd vandaan om elke week een goede tekst te vinden? Hoe maak ik de opgaven erbij?
Voor close reading hoef je echt niet zelf het wiel uit vinden. Dat wiel is er namelijk al: de methode van Beter BijLeren. Daarin focussen we op nauwgezet lezen om zo te komen tot goed tekstbegrip. Onze volledig uitgewerkte lesmodellen zijn beschreven volgens het GRRIM-model voor expliciete directe instructie. We bieden aansprekende, rijke teksten voor leerlingen van groep 4 tot en met 8, met een grote diversiteit aan tekstgerichte opdrachten volgens duidelijk beschreven lesdoelen. Kant en klaar.
Voor meer informatie kijkt u hier.